- Իսլամը աշխարհում 2-րդ ամենամեծ կրոնն է, 1.6 միլիարդ մարդ հայտարարում է իր հավատը Մուհամմադին և Ալլահին:
- Կրոնը սկիզբ է առել մ.թ. 622-ին, երբ Մուհամեդը Մեքքայից ուղևորվեց Մեդինա: Այն օրը, երբ նա հեռացավ Մեքքայից, իսլամական օրացույց սկսելու օրն է: Նա լքեց Մեքքան, քանի որ լուրեր էր լսել, որ ցեղախմբի որոշ ներկայացուցիչներ պատրաստվում են սպանել իրեն:
- Իսլամ, Մահմեդականությունը միաստված կրոն է, որին համաձայն կա մեկ աստված (Ալլահը) և Մուհամմադը աստծո մարգարեն է։ Այն աշխարհի երկրորդ ամենամեծ կրոնն է՝ 1.8 միլիարդ հետևորդ կամ աշխարհի 24%-ը, առավել հայտնի որպես մուսուլմաններ։
- Մուսուլմանները հավատում են, որ իսլամը ամենահին հավատի ամբողջական ու տիեզերական տարբերակն է, որը բացահայտվել է շատ վաղ շրջանում մարգարեների կողմից՝ ներառյալ Ադամի, Աբրահամի, Մովսեսի և Հիսուսի։ Մուսուլմանները գտնում են, որ Ղուրանը Աստծո վերջնական ու անփոփոխ բացահայտումն է։
- Աստվածաբանական տեսանկյունը մի կողմ դրած՝ համարում են, որ իսլամը պատմականորեն ծագել է մ.թ. վաղ 7-րդ դարում Մեքքայում, և մինչև 8-րդ դարը Օմայյան խալիֆայությունը ձգվել է Ալ-Անդալուսից՝ արևմուտքում, մինչև Ինդոս գետը՝ արևելքում։
- Շատ մուսուլմաններ երկու հիմնական ուղղություններից մեկին են պատկանում. սուննի (85–90%) կամ շիա (10–15%): Մուսուլմանների 13%-ն ապրում է Ինդոնեզիայում՝ մուսուլման մեծամասնությամբ ամենամեծ երկրում, 31%-ն ապրում է Հարավային Ասիայում՝ մուսուլման բնակչությամբ ամենամեծն աշխարհում, 20%-ը՝ Միջին Արևելքում և Հյուսիսային Աֆիրկայում, որտեղ այն գերիշխող կրոն է, իսկ 15%-ը՝ Ենթասահարական Աֆրիկայում։
- Ծիսական աղոթքները կոչվում են Նամազ կամ Սալաթ։ Նամազի նպատակն է միտքը կենտրոնացնել Աստծո վրա և նրա հետ անձնական կապ հաստատել՝ ի նշան գոհունակության և երկրպագության։ Օրական հինգ անգամ աղոթելը պարտադիր է, սակայն ժամանակի կառավարման առումով որոշակի ճկունություն կա։ Աղոթքներն արտասանվում են արաբերենով և կազմված են Ղուրանի հատվածներից։ Դրանք կատարվում են կրծքավանդակով՝ քաաբայի ուղղությամբ, թեև իսլամի վաղ շրջանում կատարվում էին Երուսաղեմի ուղղությամբ։ Աղերսելու գործողությունը կոչվում է դուա։
- Իսլամական պարտադիր ուխտագնացությունը՝ հաջը, պիտի իրականացվի Դհու ալ-Հիջա իսլամական ամսվա ընթացքում դեպի Մեքքա քաղաք։ Ֆիզիկապես կարող ամեն մուսուլման պիտի ուխտագնացություն կատարի Մեքքա կյանքում առնվազն մեկ անգամ։
- Մուսուլմաններն ընթերցում և սովորում են Ղուրանն ամբողջությամբ կամ մասամբ որպես առաքինության գործողություն։ Բարեպաշտ մուսուլմանները արտասանում են ամբողջ Ղուրանը Ռամադան ամսվա ընթացքում։ Նա, ով ամբողջությամբ անգիր է անում Ղուրանը, կոչվում է հաֆիզ, որը Վերջին դատաստանի օրը կկարողանա տասը մարդու համար բարեխոսել։
- Հարուստների ու աղքատների միջև տարբերությունը կրճատելու նպատակով իսլամական տնտեսական օրենսդրությունը խրախուսում է առևտուրը, չի խրախուսում ունեցվածքի կուտակումն ու շահադիտական բնույթի վարկերը (ուսուրի, արաբերեն՝ ռիբա): Հետևաբար, ունեցվածքը հարկվում է զաքաթի միջոցով, սակայն առևտուրը չի հարկվում։ Ուսուրին, որը թույլ է տալիս հարուստին էլ ավելի հարստանալ, արգելված է իսլամում։ Շահույթի բաժանումն ու ներդրվող ձեռնարկատիրական կապիտալը, որը նույնպես ռիսկ է ներկայացնում ներդրողի համար, ընդունելի է։ Շահարկման նպատակով մթերքի կուտակումը նույնպես չի խրախուսվում:
Рубрика: Ընտրություն
Յակով Սեմյոնի Գոգեբաշվիլի
Յակով Սեմյոնի Գոգեբաշվիլի , (ծնվել է 1840 թվականին), վրացի մանկավարժ, մանկագիր։
Հիմնադիրն է «Շրոմա» («Աշխատանք») հանդեսի։ 1879 թվականին Գոգեբաշվիլու նախաձեռնությամբ կազմակերպվել է «Վրաց բնակչության մեջ գրագիտություն տարածելու ընկերությունը»։ 1865 թվականին հրատարակել է «Վրացական այբբենարան»-ը, 1876 թվականին՝ «Մայրենի լեզու»-ն, 1887 թվականին՝ ռուսաց լեզվի դասագիրք վրացական դպրոցների համար։ Գոգեբաշվիլու անվան հետ է կապված վրացական մանկական գրականության սկզբնավորումը («Կոկոն», 1880 թվական, «Ճյուղ», 1883 թվական, «Պլեուադա», 1883 թվական, «Ողկույզ», 1901 թվական)։ Գոգեբաշվիլին մահացել է 1912 թվականին։
Յակոբ Գոգեբաշվիլին ծնվել է Գորիի մոտակայքում գտնվող Վարիանի գյուղում (Վրաստան) քահանա Սիմոն Գոգեբաշվիլիի աղքատ ընտանիքում, 1840 թ. Հոկտեմբերի 15-ին (հոկտեմբերի 27, նոր ոճ): Մինչև ինը տարեկան հասակը նա տնային կրթություն է ստացել իր հոր ղեկավարությամբ: Սովորել է Գորիի աստվածաբանական դպրոցում և 1849 թվականից Թիֆլիսի հոգեւոր ճեմարանում, ապա ընդունվել Կիևի հոգևոր ակադեմիա 1861 թվականին: Միևնույն ժամանակ նա հաճախել է Կիևի համալսարանի բնական գիտությունների դասախոսություններ, որտեղ ծանոթացել է ռուս մանկավարժների `Հերցենի, Բելինսկու և Չերնիշևսկու քաղաքական գաղափարներին: Այնուամենայնիվ, նա, ի տարբերություն իր ժամանակի վրացի շատ ուսանողների, չի ընկել ռուս արմատականների ազդեցության տակ: Աստվածաբանական ճեմարանն ավելի մեծ ազդեցություն ունեցավ Յակոբ Գոգեբաշվիլիի կազմավորման վրա: 1863 թվականին վերադառնալով Վրաստան հիվանդության պատճառով նա դասավանդում է Թիֆլիսի հոգեւոր ճեմարանում թվաբանություն և աշխարհագրություն, այնուհետև դառնում է դրա տեսուչ:Գոգեբաշվիլին ազգային լիբերալ շարժման և «Պիրվելի Դասի» խմբավորման ակտիվ մասնակից էր: Նրա անունը հավասարեցվում է Իլյա vավճավաձեի և Ակակի retերեթելիի անուններին: Գոգեբաշվիլիի բնակարանը, որը այցելել էին սեմինարիայի ուսանողները, շուտով ապաստան դարձավ արվեստի և քաղաքականության արգելված թեմաների քննարկման համար: Նրա ակտիվ դիրքը հանգեցրեց այն բանին, որ 1874 թվականին Գոգեբաշվիլին աշխատանքից ազատվեց Սուրբ Սինոդի հրամանով, այդ ժամանակվանից ի վեր նա այլևս չի զբաղեցնում պետական պաշտոններ: Նա մեղադրվում էր աթեիզմի, լիբերալիզմի և արմատականության ուսանողների շրջանում քաղաքական երկկողմանի գործարքների, անջատողականության և քարոզչության մեջ: