С каждым человеком такое случалось: вы смутились — и ваше лицо густо покраснело! У одних людей краснеют только щёки, у других краской заливается и лоб, и уши, и нос. Чаще всего эта неловкая ситуация случается в юном возрасте, а с возрастом она появляется всё реже.
Человек краснеет чаще всего в следующих ситуациях:
— когда ему стыдно;
— когда он лжёт или что-то недоговаривает;
— в состоянии гнева;
— если он стесняется или робеет;
— не может скрыть свои чувства (это может быть как симпатия, так и ненависть).
Покраснение возникает из-за расширения мельчайших кровеносных сосудов — капилляров. В результате кровь приливает к коже — и вот на лице заалел румянец.
Почему же мы краснеем? Сосудистая реакция капилляров связана с особенностями их нервной регуляции. Прилив крови к коже — это проявление волнения, сильных эмоций. Волнуясь, мы встаем в позицию обороны, как бы защищаемся. В таких случаях командование над процессами в организме берет на себя симпатическая нервная система, которая отвечает за поведение в ситуации опасности (стресса). Её работа не зависит от нашего сознания. В ситуации опасности у нас обычно имеется два варианта поведения: либо драться, либо убежать. В обоих случаях необходимо быстро привести организм в состояние боевой готовности. Выполняя эту задачу, симпатическая нервная система обеспечивает перераспределение энергии в организме так, что большую ее часть получали мышцы: она ускоряет дыхание и частоту сердцебиения, сужает сосуды, замедляет процессы пищеварения, расширяет зрачки.
Любопытно, что способность краснеть есть только у человека; ею не обладают животные. Еще одна важная особенность этой поведенческой реакции состоит в том, что мы никогда не краснеем в одиночестве, как бы стыдно нам ни было. Человек краснеет только в присутствии других людей. Иначе говоря, это явление социальное, то есть проявляющееся только в обществе.
Человеку, которому свойственно краснеть, эта особенность, как правило, неприятна и досадна. Когда человек краснеет, он склонен думать, что люди перестают его уважать, смеются над его стыдливостью, считают его слабаком.
Для чего же нужна эта реакция, если она доставляет нам столько неудобства? И почему краснеет самая заметная часть тела — лицо, а не руки или ноги, например? Бывает, что покраснение в таких случаях захватывает и грудную клетку, но ниже никогда не спускается.
Психологи дают такое объяснение. Когда человек краснеет, он тем самым вызывает сочувствие у окружающих. Ведь они понимают: человек краснеет потому, что ему стыдно; а значит, он признает свою вину. Покраснение действует как публичное извинение. Ведь эту реакцию невозможно подделать, притвориться, она абсолютно искренняя. А поэтому провинившийся заслуживает сочувствия, а может, и прощения. Есть даже такая поговорка для осуждения заядлых врунов: «Врёт, и не краснеет!» Девушка, которая заливается румянцем от стеснения или смущения, выглядит очаровательно, трогательно и мило. Юноша, который краснеет перед девушкой, которая ему нравится, лучше всяких слов признаётся ей в своих чувствах.
Считается, что человек, который обладает способностью краснеть, обладает особым видом интеллекта — эмоциональным интеллектом. Этот вид интеллекта начинает развиваться ещё в детском возрасте, когда ребёнок начинает общаться с другими людьми. Дети быстро обучаются тому, что хорошо, а что плохо, и особенно остро и воспринимают то, что идёт вразрез с тем, что считается правильным. Поэтому дети краснеют чаще, чем взрослые. Люди, которые наиболее восприимчивы, более чутки к переживаниям других людей, краснеют чаще, чем те, у которых эти способности не так развиты.
Вывод из всего этого следует простой: не стесняйтесь краснеть! Это не отталкивает от вас людей, а наоборот, вызывает симпатию.
Ինչու՞ է մարդը կարմրում ամոթից կամ ամաչելուց:
Դա պատահել է յուրաքանչյուր մարդու հետ. դուք ամաչում եք, և ձեր դեմքը շատ կարմիր է: Որոշ մարդկանց մոտ միայն այտերն են կարմրում, իսկ մյուսների մոտ՝ ճակատը, ականջները և քիթը լցված են ներկով։ Ամենից հաճախ այս անհարմար իրավիճակը տեղի է ունենում երիտասարդ տարիքում, իսկ տարիքի հետ ավելի ու ավելի քիչ է ի հայտ գալիս։
Մարդը ամենից հաճախ կարմրում է հետևյալ իրավիճակներում.
- երբ նա ամաչում է;
- երբ նա ստում է կամ ինչ-որ բան չի ասում.
- զայրույթի վիճակում;
- եթե նա ամաչկոտ է կամ երկչոտ;
- չի կարող թաքցնել իր զգացմունքները (դա կարող է լինել և՛ համակրանքը, և՛ ատելությունը):
Կարմրությունը առաջանում է ամենափոքր արյունատար անոթների՝ մազանոթների ընդլայնման պատճառով։ Արդյունքում արյունը հոսում է դեպի մաշկը, և այժմ դեմքի վրա կարմրել է:
Ինչու՞ ենք մենք կարմրում: Մազանոթների անոթային արձագանքը կապված է նրանց նյարդային կարգավորման առանձնահատկությունների հետ։ Արյան հոսքը դեպի մաշկը հուզմունքի, ուժեղ հույզերի դրսեւորում է։ Անհանգստացած՝ հայտնվում ենք պաշտպանության դիրքերում, կարծես պաշտպանվելով։ Նման դեպքերում օրգանիզմում տեղի ունեցող գործընթացների կառավարումը ստանձնում է սիմպաթիկ նյարդային համակարգը, որը պատասխանատու է վտանգի (սթրես) իրավիճակում վարքագծի համար։ Նրա աշխատանքը կախված չէ մեր գիտակցությունից։ Վտանգի իրավիճակում մենք սովորաբար վարքի երկու տարբերակ ունենք՝ կամ կռվել, կամ փախչել.Երկու դեպքում էլ անհրաժեշտ է արագորեն մարմինը բերել մարտական պատրաստության վիճակի։ Կատարելով այս խնդիրը՝ սիմպաթիկ նյարդային համակարգը ապահովում է էներգիայի վերաբաշխումը մարմնում, որպեսզի դրա մեծ մասը ստանա մկանները՝ արագացնում է շնչառությունը և սրտի աշխատանքը, սեղմում է արյան անոթները, դանդաղեցնում մարսողությունը, լայնացնում աշակերտները։
Հետաքրքիր է, որ միայն մարդիկ կարող են կարմրել. կենդանիները դա չունեն: Այս վարքային արձագանքի մեկ այլ կարևոր առանձնահատկությունն այն է, որ մենք երբեք միայնակ չենք կարմրում, որքան էլ ամաչենք: Մարդը կարմրում է միայն այլ մարդկանց ներկայությամբ։ Այսինքն՝ այս երեւույթը սոցիալական է, այսինքն՝ դրսեւորվում է միայն հասարակության մեջ։
Կարմրելու հակված մարդու համար այս հատկանիշը սովորաբար տհաճ և նյարդայնացնող է: Երբ մարդը կարմրում է, նա հակված է կարծելու, որ մարդիկ դադարում են հարգել իրեն, ծիծաղում են նրա խայտառակության վրա, համարում են իրեն թուլամորթ։
Ինչո՞ւ է մեզ պետք այս արձագանքը, եթե դա մեզ այդքան անհարմարություն է պատճառում։ Իսկ ինչո՞ւ է կարմրում մարմնի ամենանկատելի մասը՝ դեմքը, այլ ոչ թե ձեռքերը կամ ոտքերը, օրինակ։ Պատահում է, որ կարմրությունը նման դեպքերում գրավում է նաև կուրծքը, բայց երբեք չի իջնում ներքև
Նման բացատրություն են տալիս հոգեբանները. Երբ մարդը կարմրում է, նա դրանով իսկ առաջացնում է ուրիշների համակրանքը: Չէ՞ որ հասկանում են՝ մարդ կարմրում է, որովհետեւ ամաչում է; ինչը նշանակում է, որ նա ընդունում է իր մեղքը: Կարմրելը գործում է որպես հրապարակային ներողություն: Ի վերջո, այս արձագանքը չի կարելի կեղծել, ձեւացնել, դա միանգամայն անկեղծ է։ Եվ հետևաբար, իրավախախտը արժանի է կարեկցանքի, և գուցե ներման: Անգամ այսպիսի ասացվածք կա՝ դատապարտելու խաբեբա ստախոսներին. «Նա ստում է և չի կարմրում»: Մի աղջիկ, ով կարմրում է ամոթից կամ շփոթությունից, հմայիչ, հուզիչ և սրամիտ տեսք ունի: Երիտասարդը, ով կարմրում է իրեն դուր եկած աղջկա առաջ, ավելի լավ է խոստովանում իր զգացմունքները, քան ցանկացած բառ:
Ենթադրվում է, որ կարմրելու հատկություն ունեցող մարդը ունի ինտելեկտի հատուկ տեսակ՝ հուզական բանականություն: Այս տեսակի ինտելեկտը սկսում է զարգանալ մանկությունից, երբ երեխան սկսում է շփվել այլ մարդկանց հետ։ Երեխաները արագորեն սովորում են, թե ինչն է լավն ու վատը, և հատկապես սուր են ընկալում այն, ինչը հակասում է ճիշտ համարվողին: Հետեւաբար, երեխաները ավելի հաճախ կարմրում են, քան մեծահասակները: Մարդիկ, ովքեր առավել ընկալունակ են, ավելի զգայուն են այլ մարդկանց փորձի նկատմամբ, ավելի հաճախ են կարմրում, քան նրանք, ում մոտ այդ ունակություններն այնքան էլ զարգացած չեն:
Այս ամենից եզրակացությունը պարզ է՝ մի հապաղեք կարմրել։ Սա մարդկանց ձեզանից չի վանում, այլ ընդհակառակը, համակրանք է առաջացնում։
Լիա Վարդանյան, 8-7 դասարան 