1. Հեքիաթային արկղում կա մեկ կախարդական ընկույզ, յուրաքանչյուր մեկ րոպե անց նրանում առկա կախարդական ընկույզների քանակը կրկնապատկվում է: Հայտնի է, որ ամբողջ արկղը կախարդական ընկույզներով լցվում է 136 րոպեում: Որքա՞ն ժամանակում կլցվի այդպիսի արկղի կեսը, եթե նրանում լիներ երկու կախարդական ընկույզ: 134
2. Արամը բազմապատկեց 2021-ից մեծ հաջորդ 20 բնական թվերը (2022.2023.2024. ……) և արդյունքից հանեց 2021: Գտնել Արամի ստացած թվի վերջին երեք թվանշաններից բաղկացած թիվը: 000
3. Առաջին և երկրորդ արկղերում միասին կա 44 մանդարին: Երկրորդում և երրորդում միասին կա 47 մանդարին, երրորդում և առաջինում միասին՝ 45 մանդարին: Քանի՞մանդարին կա երկրորդ արկղում: 23
4. Արսենի տարիքը 8 անգամ մեծ է Կարենի տարիքից, իսկ Կարենը 28 տարով փոքր է Արսենից: Կարենի և Գևորգի տարիքների գումարը 14 է: Քանի՞ տարեկան է Գևորգը: 10
Հայ կաթոլիկական վանական և մշակութային հարստությունների շարքին է դասվում Մխիթարյան միաբանությունը: Հիմնադիրն է Մխիթար Սեբաստացին: 1701թ.-ի սեպտեմբերի 8-ին Կոստանդնուպոլսում հիմնելով այս հաստատությունը` նպատակ է ունեցել ծավալել հոգևոր, ուսումնակրթական, գիտական և մշակութային գործունեություն: 1706թ. միաբանությունը տեղափոխվել է վենետիկապատկան Մորեա թերակղզու Մեթոն բերդավան, 1717թ. հաստատվել Վենետիկի Սբ. Ղազար կղզում, իսկ 1712թ. Վատիկանը միաբանության առաջնորդ է ճանաչել Մխիթար Սեբաստացուն և հաստատությունը գիտակրթական կենտրոն է հռչակել ու շնորհել «Հայկական ակադեմիա» պատվավոր տիտողսը:
Միաբանությունն իր հիմնադրումից մինչ օրս ծավալում է գիտական, կրթական, մշակութային, բանասիրական գործունեություն: 1789թ. հիմնվել է միաբանության տպարանը, և առաջին գիրքը, որ լույս է տեսել այնտեղ, «Բառագիրք հայկական լեզվի» բացատրական բառարանն է եղել: 19-րդ դարում շատ բեղմնավոր է եղել միաբանության գիտական և գեղարվեստական կյանքը:
Հայ գրականության կլասիցիզմը ծնվել է միաբանությունում 1720-ական թթ., իսկ տվյալ դարի 2-րդ կեսին կեսին կլասիցիզմը փոխարինվել է ռոմանտիզմով, որի հիմնադիրն է համարվում Ղևոնդ Ալիշանը: Մխիթար Սեբաստացու ջանքերով Ալիշանի անձնական գրադարանի հիմքի վրա Սբ. Ղազար կղզում հիմնվել է միաբանության մատենադարանը:
Սբ. Մելքոնյանի աբբահայրության տարիներին, միաբանության անդամների միջև կանոնադրության փոփոխություններին առնչվող վեճ է ծագել, և Բաբիկյանի ղեկավարությամբ միաբանների մի խումբ հեռացել է Սբ. Ղազար կղզուց և ժամանակավոր գործել Ավստրիայում, իսկ 1810թ. վերջնականապես հաստատվել Վիեննայում և այնտեղ էլ հիմնել Մխիթարյան միաբանության ճյուղը:
1810թ. Ավսրիայի կառավարությունը ճանաչել է միաբանությունը: 1874թ. միաբանության տարածքում եկեղեցի է կառուցվել, իսկ ավել ուշ մատենադարան, հետո էլ թանգարան, իսկ 1811-12թթ. հիմնվել է տպարանը: Միաբանության մասնաճյուղը ծաղկման բեղմնավոր շրջան է ապրել 19-րդ դարի 2-րդ կեսին: 19-րդ դարավերջին և 20-րդ դարասկզբին միաբանության 2 ճյուղերն սկսել են ակտիվ համագործացել:
2000թ.-ի հուլիսին կազմակերպված ընդհանուր արտակարգ ժողովը որոշում է կայացրել ստեղծել Մխիթարյան միացյալ միաբանությունը` մեկ ընդհանուր կենտրոն վարչությամբ: Վենետիկի Սբ. Ղազար կզղու Մայրավանքը միաբանության գլխավոր կենտրոնատեղին էր, Վիեննայի վանքը՝ առաջին գլխավոր մենաստանը:
1834թ. Պուրսայում հիմնվել են Մուրատյան, 1836թ. Վենետիկում՝ Ռափայելյան վարժարանները, որոնք 1870թ. միավորվել են և կոչվել Մուրատ-Ռափայելյան վարժարան: 1830թ. միաբանությունը Կոստանդնուպոլսում հիմնել է դպրոց, որը 1957թ. տեղափոխվել է Բանկալթիի թաղամաս: Դպրոցներ են հիմնվել նաև Հունգարիայում, Տրապիզոնում, Ղարասուբազարում, Ախալցխայում, Սիմֆերոպոլում և այլուր:
1918թ. Կոստանդնուպոլսի Շիշլի թաղամասում հիմնվել է առաջին որբանոց-դպրոցը, որը հետագայում տեղափոխվել է Միլան: Նոր դպրոցներ ավելի ուշ հիմնադրվել են Ալեքսանդրապոլում, Հալեպում, Բեյրությում, Լոս Անջելեսում և այլուր: 1993թ.-ից Հայաստանում գործում է «Հայաստանի Մխիթարյան կենտրոնը», որի նպատակն է Հայաստանի և Սփյուռքի գիտնականների համագործակցության սերտացումը:
Մխիթար Սոբաստացու, Սուրբ Ղազար կղզու մասին, պատրաստել սահիկաշար, ներկայացնել դասարանում։
Սուրբ Ղազարը փոքրիկ կղզի է, որը գտնվում է Վենետիկ քաղաքին շատ մոտ՝ հարավային մասում, Լիդո և Սան Սերվոլո կզղիների միջև: Այն հայկական պատմամշակութային կարևորագույն օջախներից է, հայերի հպարտություններից մեկը: Քչերը գիտեն՝ ինչպես է այս կղզին բաժին հասել հայ կաթոլիկներին: 12-րդ դարում այս կղզին հատկացրեցին բորոտներին վարակիչ հիվանդության տարածումը կանխելու համար այլ միջոց չգտնելով վենետիկցիները բոլոտավորներին տանում էին այդ կղզի, մեկուսացնում այնտեղ:
Կղզու հիվանդներին խնամում, սնունդ էին ապահովում հայ միաբանները: Ժամանակի ընթացքում հիվանդությունը նահանջում է, ապա՝ մարում, իսկ կղզում հայ միաբանների թիվը գնալով աճում:
Վենետիկցիներն էլ, ի նշան երախտագիտության 1717 թվականին որոշում են կղզին թողնել հայ կաթոլիկ միաբաններին, ովքեր Մխիթար Սեբաստացու գլխավորությամբ եկել էին կղզի: Նրանց ջանքերով էլ աստիճանաբար կառուցեցին միաբանություններ, շինություններ, որտեղ հետագայում պահվելու էին հայոց ձեռագիր մշակույթի կարևորագույն նմուշներ:
Կղզին Սուրբ Ղազար կոչվել է այն պատճառով, որ հենց Ղազարն էր բորոտների ու հիվանդների հովանավոր սուրբը: Իր ստեղծման օրվանից Մխիթարյան միաբանությունը ծավալել է հայագիտական-բանասիրական և մշակութային բուռն գործունեություն: 18-րդ դարի 1-ին կեսին Մխիթարյան միաբանության հայագիտական գործունեության նշանակալից երևույթը Մխիթար Սեբաստացու «Բառգիրք հայկազեան լեզուի» բացատրական բառարանի հրատարակումն էր:
Վենետիկի Մխիթարյանների տպարանը հիմնվել է 1789-ին: Մխիթարյանների հրատարակչական գործունեությունը սերտորեն առնչվել է իրենց տպարանի աշխատանքի հետ: Առաջին տարում տպարանը լույս է ընծայել Գրիգոր Նարեկացու երկերը՝ «Գիրք աղօթից» («Մատեան ողբերգութեան») և «Մեկնութիուն Երգոց երգոյն Սողովմոնի», ապա՝ Մխիթար Գոշի առակները, Ղազար Փարպեցու «Պատմութիուն Հայոց»-ը, Մովսես Խորենացուն վերագրվող «Գիրք պիտոյից»-ը և բազում այլ աշխատություններ։
Քո մշուշը, քո ոսկի Տերևները հողմավար, Դյութանքը քո մեղմ խոսքի, Արցունքները քո գոհար…
Հարազատ են իմ հոգուն, Վհատությանն իմ խոնարհ, Ե՛վ թփերը դողդոջուն, Ե՛վ խոտերը գետնահար…
Եվ քո երգը թախծալի Իմ սրտի երգն է կարծես, Աշո՛ւն, քաղցր ու բաղձալի, Ի՞նչ խոսքերով երգեմ քեզ…
Աշուն
Համո Սահյան
Աշնան օրերն են հասել, Իջել է ամպը սարին, Եւ հրաժեշտ է ասել, Կռունկը մեր աշխարհին:
Բարդին էլ չի սոսափում Արագիլի թեւի տակ, Դեղին թերթեր է թափում Առվակի մեջ կապուտակ:
Կարմիր խարույկ է կարծես Ծեր տանձենին անտառի, Թվում է, թե մոտ վազես, Ձեռք ու ոտքդ կվառի…
Քամին շատ էր թափառել, Պարապ-սարապ թեւը կախ, Բայց արդեն գործ է ճարել, Տեսեք ինչքան է ուրախ:
Համո Սահյանի այս բանաստեղծության մեջ աշունը նկարագրվում է իր գույներով, իր բերք ու բարիքով և ջերմությամբ:
Ես աշուն ասելիս այս տեսարանն եմ պատկերում ՝Երբ զով, անձրևային եղանակ է, դու վերցնում ականջակալներտ մաքուր թերթ մատիտ և գնում մի որևէ անկյունում նստում՝ և վայելում անձրևի մեղմ ձայնը,և նկարում և ամենակարևորը comfort ,Սառը եղանակ, սակայն ջերմ գույներ, ջերմ մթնոլորտ…
Ձեր կարծիքով այս կամ այն արժեքը գնահատելու, կարևորելու համար անհրաժեշտ է արդյոք
Այո, որովհետև դու պետք է իմանաս այդ արժեքի մասին, որ կարողանաս գնահատել այն։
գիտելիքների որոշակի պաշար կամ կենսափորձ
Թվարկեք արժեքներ, որոնք չեն կորցնի իրենց նշանակությունը:
Ընտանիք, սեր, բարություն, հավատարմություն, ողորմություն, արդարություն, ճշմարտություն, պարտականություն և պատիվ: Այս ամենը հասարակության զարգացման բարոյական արժեքներն են։
Կարդա առաջին մասը, դուրս գրիր անծանոթ բառերը և բացատրիր։
ստեպ—հաճախ
քով-մոտ
գոտևոր-գոտի կրող
ասրյա-բրդե
ծոպավոր-մազափնջեր
կակուղ-Փափուկ
մելամաղձիկ-ընկճված
Դուրս գրիր Լևոնին նկարագրող, բնութագրող նախադասությունները
Զվարճության տաք միջոցին դռների մեջ նկատվեց ինձ համար մի անծանոթ կերպարանք: Ոչ ոք առաջին պահ չնկատեց նրան, բացի ինձանից, որ նստած էի դռների մոտ: Անծանոթը հենց առաջին վայրկյանից գրավեց ուշադրությունս: Ես դիտեցի նրան: Մոտ 16—17 տարեկան մի պատանի էր, նիհար, գունատ դեմքով, կուրծքը փոքր—ինչ ներս ընկած: Հագած էր մուգ կապտագույն գոտևոր, կարճ բաճկոն, որի կուրծքը զարդարված էր ասրյա խաչաձև ծոպերով և նույն գույնի նեղ վարտիք: Ձեռքին բռնած էր մի կակուղ կանաչագույն գլխարկ` փետուրով զարդարված, նման այն գլխարկներին, որ դնում են թափառաշրջիկ հույն անդրիավաճառները կամ իտալացի երաժիշտները: Նրա դեմքի գծերը կանոնավոր էին ու նուրբ, աչքերն ունեին ինչ որ մելամաղձիկ արտահայտություն: Դա այն երջանիկ դեմքերից էր, որոնք հենց առաջին հայացքով մարդու սրտում շարժում են համակրության զգացում:
Բարձր ու երկարաձիգ գորտն սկսեց կռկռալ [Գորտը սկսեց բարձր ու երկաձիգ կռկռալ] Աղմուկի միջից հուսահատ մեզ էին հասնում օգնության կանչերը[Աղմուկի միջից մեզ օգնության կանչերը հասնում էին]Հայտնվեցին միանգամայն յուրահատուկ իրիկնային ձայները` ռիթմիկ գվվոց ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյուն[Հայտնվեցին իրիկնային ձայները յուրահատուկ ձայները ռիթմիկ գվվոցը ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյունը] Քարացած նայում էր իրիկնային տերևների ու թփերի տարուբերումին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում[Քարացած նայում էր տերևների ու թփերի իրիկնային տարուբերումին, կարծես առաջին անգամ էր նայում] Արահետը ոչ թե գնում էր դեպի գյուղը ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով [Արահետը ոչ թե ուղիղ գծով էր գնում դեպի գյուղ, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով] Սա հսկայի այն կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան [Սա այն հսկայի կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան] Տեսանք ավտոբուսի այն վարորդին, որով եկել էինք [Տեսանք այն ավտոբուսի վարորդին, որով եկել էինք]
Կետադրիր հետևյալ հատվածը.
Օրանջիայի ձորակում, ամեն գարնան մասրենիներն են ծաղկում,բացվում են վայրի վարդերը դեղին սպիտակ ,երբ գարուն է լինում տաքանում են Օրանջիայի քարերը և խլեզները փորի մաշկը դեղին պառկում են տաք քարերի վրա լեզուները հանում
Այն ժամանակ երբ շեն էր Մանասի խրճիթը Օրանջիայի ձորակում մասրենիներ չկային տան պատերի վրայով երկչոտ խլեզներ չէին վազվզում վայրի վարդերի տեղ բոստանում վարունգն էր ծաղկում
Մի բարակ արահետ Օրանջիայի ձորակը միացնում էր գյուղի հետ այժմ այդ արահետն էլ չկա
Մանաս ինչու տունդ Օրանջիայում շինեցիր չգիտեիր որ Դավոյենց Առաքելն էլ աչք ուներ դրած ձորակին ուր ձյունն ավելի շատ է հալվում, և ձյունի տակից կանաչը ծլում
Դավոյենց Առաքելը եզան կաշվից տրեխները հագին մի առավոտ աչքի տակով նայեց Օրանջիայի ձորակին ուր նախրից ետ մնացած երկու հորթ էին արածում և մտքում դրեց ձորակում ամարաթ կառուցել
Իսկ երկու շաբաթ անց Օրանջիայում Մանասն էր քարն ու կիր թափել ոտքերը մինչև ծնկները վեր քաշած ցեխ էր շինում ուստան էլ տաշած քարերն էր շարում
Առաքելը գյուղում չէր վերադարձին աչքի տակով նայեց շարած պատին հերսոտեց և սրտում զայրույթը պահեց որ առավոտյան Մանասի երեսով տա կռիվ անի Օրանջիայի համար
Հենց գիտես թե դատ ու դատաստան չկա էլի որ զոռ ես անում ասաց Մանասը Օրանջիայում ես պիտի տուն շինեմ Առաքել
Մանաս իմացիր առաջդ ով ա կանգնած ես Դավոյենց Առաքելն եմ բա դու ում լակոտն ես
Եվ առ հա մի հատ Մանասի գլխին ձեռքի դագանակով իրար անցան աղմուկ աղաղակ եղավ Մանասին արնաթաթախ տուն տարան
Առաքելն էլ նայեց հեռացողներին պատի տակ գերանի վրա նստոտած մարդկանց էլի սպառնաց և գնաց տուն
Меня зовут Лия, мне четырнадцать лет, у меня есть сестра и два брата, люблю гулять, читать книги, общаться с друзьями, люблю животных, больше всего люблю кошек.
Վիտամինները էական օրգանական միացություններ են, որոնք բավարար քանակությամբ չեն սինթեզվում մարդու օրգանիզմի կողմից և պետք է մատակարարվեն սննդով։ Յուրաքանչյուր վիտամին մարմնում կատարում է որոշակի գործառույթ և անհրաժեշտ է մարդու առողջությունն ու կենսունակությունը պահպանելու համար։
Վիտամինի պակասը կարող է հանգեցնել տարբեր հիվանդությունների և ախտանիշների: Ահա դրանցից մի քանիսը.
Ավիտամինոզ A — կարող է հանգեցնել տեսողության խնդիրների, մաշկի չորության և քայքայման, իմունիտետի թուլացման, գիշերային կուրության:
Վիտամին B1-ի (թիամին) պակասը — կարող է առաջացնել բերիբերի, որը բնութագրվում է մկանային թուլությամբ, սրտի հետ կապված խնդիրներով և նյարդային խանգարումներով:
Beriberi B2 (riboflavin) — կարող է խնդիրներ առաջացնել մաշկի, աչքերի, շուրթերի և լեզվի հետ, ինչպես նաև գլխացավեր և հոգնածություն:
Վիտամին B12-ի պակասը կարող է հանգեցնել անեմիայի, տեսողության խնդիրների, հիշողության խանգարման, դեպրեսիայի և նյարդային խանգարումների:
Վիտամին C-ի պակասը կարող է հանգեցնել իմունիտետի նվազմանը, արյունահոսության, ատամների և լնդերի հետ կապված խնդիրների, թուլության և հոգնածության:
Վիտամին D-ի պակասը կարող է առաջացնել ռախիտ, որը բնութագրվում է թույլ ոսկորներով, մկանների թուլությամբ և ատամնաբուժական առողջական խնդիրներով:
Վիտամինների պակասը կանխելու համար կարևոր է վերահսկել սննդակարգում սննդանյութերի հավասարակշռությունը և ներառել վիտամիններով հարուստ մի շարք մթերքներ: Եթե դուք կասկածում եք վիտամինի պակասի մասին, պետք է խորհրդակցեք բժշկի հետ և անցնեք համապատասխան հետազոտություններ՝ ախտորոշելու և շտկելու պակասը
Կրթությունը և գիտությունը XIX դարի երկրորդ կեսին, XX դարի սկզբին\
Յուրաքանչյուր անհատին ներկայացնելիս
ա.նկարագրել. ժամանակարջանը, անցած ճանապարհը
բ. հիմնավորել հաջողությունների նորարաության կարևորումը տվյալ ժամանակարջանի համար, համադրել այդ նորարարության զարգացումը արդի շրջանում
գ. ներկայացնել տվյալ անհատի թևավոր խոսքեր դարձած մտքերը
1.Հիմնարար գիտություններ
Չ.Դարվին, Դ. Մենդելեև, Ա..Այնշթայն, Գ. Մենդել, Լ.Պաստյոր, Ա.Բելլ, Թ. Էդիսոն
2.Հոգեբանության պատմությունը. Զիգմոնդ Ֆրոյդ
3.Ալֆրեդ Նոբել
Հիմնական գիտություններ ա. Այս կատեգորիայի մեջ նշված անձինք ապրել են 19-րդ դարի երկրորդ կեսին և 20-րդ դարի սկզբին, գիտական բուռն առաջընթացի ժամանակաշրջանում։ Նրանք ապրել և աշխատել են աշխարհի տարբեր ծայրերում, այդ թվում՝ Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում: բ. Հիմնարար գիտությունների ոլորտում այս անհատների կատարած բացահայտումներն ու նորամուծությունները զգալի ազդեցություն են ունեցել ժամանակակից գիտության և տեխնիկայի զարգացման վրա։ Օրինակ, Չարլզ Դարվինի բնական ընտրության էվոլյուցիայի տեսությունը մարտահրավեր նետեց կյանքի ծագման վերաբերյալ ավանդական տեսակետներին և մեծ ազդեցություն ունեցավ կենսաբանության և մարդաբանության ոլորտների վրա: Դմիտրի Մենդելեևի կողմից տարրերի պարբերական աղյուսակի մշակումն օգնեց կազմակերպել գիտական գիտելիքները և հիմք դրեց հետագա հայտնագործությունների համար։ Ալբերտ Էյնշտեյնի հարաբերականության տեսությունը փոխեց մեր պատկերացումները տարածության և ժամանակի մասին և հանգեցրեց ֆիզիկայի նոր բացահայտումների: Ժամանակակից ժամանակներում կա շարունակական հետաքրքրություն այս ոլորտների նկատմամբ և շարունակական գիտական առաջընթաց: գ. «Մարդկության երկար պատմության մեջ (և կենդանիների տեսակները նույնպես) հաղթել են նրանք, ովքեր սովորել են ամենաարդյունավետ համագործակցել և իմպրովիզներ անել»: — Չարլզ Դարվին «Ես երազում տեսա սեղան, որտեղ բոլոր տարրերը տեղն էին ընկնում, ինչպես պահանջվում էր: Արթնանալով, ես անմիջապես գրեցի այն թղթի վրա»: — Դմիտրի Մենդելեև
«Երևակայությունն ավելի կարևոր է, քան գիտելիքը: Որովհետև գիտելիքը սահմանափակ է, մինչդեռ երևակայությունն ընդգրկում է ամբողջ աշխարհը՝ խթանելով առաջընթացը, ծնելով էվոլյուցիան»: — Albert Einstein
«Ես համբերություն չունեմ այն համոզմունքին, որ տղամարդու սեփական անօդաչու ջանքերը կարող են հաղթահարել նրա կազմվածքի թերությունները և կարիերա ստեղծել կյանքում»: -Գրեգոր Մենդել
«Բնության մեջ անսահման փոքրի դերը անսահման մեծ է»։ — Լուի Պաստեր
«Երբ մի դուռը փակվում է, մյուսը բացվում է, բայց մենք հաճախ այնքան երկար և այնքան ափսոսանքով ենք նայում փակ դռանը, որ չենք տեսնում այն, որը բացվել է մեզ համար»: — Ալեքսանդր Գրեհեմ Բել
«Ես չեմ ձախողվել: Ես պարզապես գտել եմ 10,000 ուղիներ, որոնք չեն աշխատի»: — Թոմաս Էդիսոն
Հոգեբանության պատմություն — Զիգմունդ Ֆրեյդ ա. Զիգմունդ Ֆրեյդն ապրել է 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին։ Նա ծնվել է Ավստրիայում և իր կյանքի մեծ մասն անցկացրել է Վիեննայում։ բ. Զիգմունդ Ֆրեյդը հայտնի է հոգեբանության ոլորտում իր պիոներական աշխատանքով, մասնավորապես հոգեվերլուծության և անգիտակցական մտքի ոլորտներում: Նրա գաղափարները մարտահրավեր նետեցին մարդու վարքագծի վերաբերյալ ավանդական տեսակետներին և խոր ազդեցություն ունեցան ժամանակակից հոգեբանության զարգացման վրա: Ժամանակակից ժամանակներում շարունակվում է հետաքրքրությունը մարդու վարքի և անգիտակցական մտքի դերի ուսումնասիրության նկատմամբ: գ. «Միտքը նման է սառցաբեկորի, այն լողում է իր մեծության մեկ յոթերորդով ջրի վրա»: — Զիգմունդ Ֆրեյդ
Ալֆրեդ Նոբել ա. Ալֆրեդ Նոբելն ապրել է 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին։ Նա ծնվել է Շվեդիայում և իր կյանքի ընթացքում շատ է ճանապարհորդել։ բ. Ալֆրեդ Նոբելը հայտնի է դինամիտի իր գյուտով և Նոբելյան մրցանակների հաստատմամբ: Նրա աշխատանքը նշանակալի ազդեցություն է ունեցել ժամանակակից արդյունաբերության և գիտության զարգացման, ինչպես նաև տարբեր բնագավառներում ակնառու նվաճումների ճանաչման վրա։ Ժամանակակից ժամանակներում Նոբելյան մրցանակները շարունակում են բարձր գնահատվել և մեծարվել տարբեր ոլորտներում գիտելիքի առաջխաղացման և առաջընթացի գործում ունեցած ներդրման համար: գ. «Եթե հազար միտք ունեմ, և միայն մեկն է լավը, ես գոհ եմ»։ -Ալֆրեդ Նոբել
Այն էներգիան, որը մարմինը ստանում կամ տալիս է ջերմափոխանակության ժամանակ, կոչվում է ջերմաքանակ:
2.ինչ միավորներով է արտահայտվում ջերմաքանակը միավորների ՄՀ-ում:
Ջերմաքանակը սովորաբար նշանակում են Q (կարդացվում է՝ քյու) տառով:Միավորների միջազգային համակարգում ջերմաքանակի միավորը 1 Ջ-ն է:Գործնականում հաճախ օգտվում են նաև կիլոջոուլ (կՋ) և մեգաջուլ (ՄՋ) միավորներից:
3.Որ դեպքում է ավելի շատ ջերմաքանակ պահանջվում ՝նույն զանգվածի գոլ,թե եռման ժամանակ:
Ավելի շատ ջերմաքանակ պահանջվում ՝ եռման ժամանակ:
4.Մարմնի ստացած ջերմաքանակը կախված է արդյոք մարմնի նյութի տեսակից,
Մարմնի տաքացման համար անհրաժեշտ ջերմաքանակը կախված է նրա զանգվածից, ջերմաստիճանի փոփոխությունից և նյութի տեսակից:
5.Մարմինների որ հատկությունն է բնութագրում ջերմունակությունը:
Մարմիններն օժտված են այնպիսի հատկությամբ, որ տվյալ պայմաններում միևնույն զանգվածով տարբեր մարմիններ նույն չափով տաքացնելու համար պահանջվում են տարբեր ջերմաքանակներ: Մարմնի այդ հատկությունը բնութագրում են մի ֆիզիկական մեծությամբ, որն անվանում են տեսակարար ջերմունակություն:
6.Որ ֆիզիկական մեծությունն են անվանում ( նյութի) տեսակարար ջերմունակություն:
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե որքան ջերմաքանակ է անհրաժեշտ նյութի 1 կգ-ը 1°-ով տաքացնելու համար, կոչվում է այդ նյութի տեսակարար ջերմունակություն:
7.Ինչ է ցույց տալիս տեսակարար ջերմունակությունը:
ցույց է տալիս, թե որքան ջերմաքանակ է անհրաժեշտ նյութի 1 կգ-ը 1°-ով տաքացնելու համար, կոչվում է այդ նյութի տեսակարար ջերմունակություն:
8.Ինչ միավորով է չափվում տեսակարար ջերմունակությունը:
Նյութի տեսակարար ջերմունակությունը սովորաբար նշանակում են լատինական c տառով: Նյութի տեսակարար ջերմունակության միավորը ՄՀ-ում չափվում է ջոուլը բաժանած կիլոգրամ անգամ աստիճանով (1 Ջ/(կգ °C)):
10.Ինչ բանաձևով են որոշում տաքանալիս մարմնի ստացած ջերմաքանակը:Իսկ սառելիս մարմնի տված ջերմաքնակը
c=Q/(m(t2-t1))
11.Ձևակերրպել ջերմափոխանակման օրենքը
Եթե ջերմափոխանակությանը մասնակցող մարմինների համակարգը մեկուսացնենք արտաքին միջավայրից, ապա որոշ ժամանակ անց այդ մարմինների ջերմաստիճանները կհավասարվեն: Այդ ընթացքում տաք մարմինների տված Q1 ջերմաքանակի և սառը մարմինների ստացած Q2 ջերմաքանակի գումարը զրո է:
12.Ի՞նչ ագրեգատային վիճակներում կարող է լինել նյութը:
Նյութը կարող է լինել պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում։
13.Որո՞նք են ջրի ագրեգատային վիճակները:
Ջրի պինդ վիճակը սառուցն է, հեղուկ վիճակը ջուրը, իսկ գազային վիճակը՝ գոլորշի։
14.Ինչո՞վ են բնորոշվում նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակները:
Պինդ մարմինները պահպանում են իրենց ձև և ծավալը, հեղուկների ծավալը անհնար է փոխել, իսկ գազային նյութրը ամեն ինչն էլ կարողանում են փոխել։
15.Ինչպիս՞ի դիրքերում են մոլեկուլները գազերում,հեղուկներում և պինդ մարմիններում:
Գազերում մոլեկուլները անկանոն են և տեղակայված են իրարից մեծ հեռավորությունների վրա։ Հեղուկներում մոլեկուլները ավելի մոտիկ են և անընդհատ տեղաշարժվում են, իսկ պինդ մարմիններում կանոնավոր և իր շատ մոտիկ են։
16.Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում հալում:
Բյուրեղային նյութի անցումը պինդ վիճակից հեղուկ վիճակին, կոչվում է հալում։
17.Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում պնդացում:
Հեղուկ նյութի անցումը հեղուկ վիճակից պինդ վիճակին, կոչվում է պնդացում։
Լիա Վարդանյան, 8-7 դասարան 